Sunday, November 26, 2017

અન્ય પર દોષારોપણની દુર્વૃત્તિ

        સોફ્ટવેર કંપની માં કામ કરતા એક ભારતીય યુવાને તેના જાપાનીઝ ઓનસાઈટ સહકર્મચારીનું બેંગ્લોર ખાતે સ્વાગત કર્યું. તેઓ પોતાની કંપની દ્વારા પૂરી પડાયેલી કારમાં બેસી ઓફિસ તરફ જવા બેંગ્લોરની વ્યસ્ત સડક પર આગળ વધી રહ્યાં હતાં. હવામાન પરની ચર્ચાથી શરૂ થયેલો તેમની વચ્ચેનો વાર્તાલાપ વિકાસ, સ્વચ્છતા વગેરે બાબતો પર આવી થંભ્યો.
      પહેલા એ જાપાનીઝ થોડું ખચકાયો પણ ધીમે ધીમે તેમની વચ્ચે ઓળખાણ વધતાં અને ઔપચારિકતા ઘટતાં તેણે ખૂલીને પોતાનો અભિપ્રાય વ્યક્ત કર્યો કે ભારતમાં કૌશલ્યની કમી નથી પણ કમનસીબે એ અલ્પવિકસીત રાષ્ટ્ર બની રહ્યું છે.
      ભારતીય યુવાને તેને તરત યાદ અપાવ્યું કે "દસમી સદી સુધી ભારત સર્વોપરી રાષ્ટ્ર હતું પણ પાંચસો વર્ષનાં મોગલ શાસન અને ત્રણસો વર્ષનાં બ્રિટિશ શાસનને કારણે અમારી સંસ્કૃતિ પડી ભાંગી અને અમે એક અલ્પ વિકસીત રાષ્ટ્ર બની ગયાં." પછી ભારતીય યુવાને તેને અન્ય કારણો અને વિનાશકારી પરિબળો ગણાવવાં શરૂ કર્યાં જેને લીધે ભારત પછાત રહી જવા પામ્યું છે.
       જ્યારે  તેઓ આ મુદ્દાઓ ચર્ચી રહ્યાં હતાં  ત્યારે જ ગાડી ટ્રાફિક જામમાં ફસાઈ અને ભારતીય યુવાને જોયું કે જાપાનીઝ યુવાન ધ્યાન થી એક પાન મસાલા ખાઈ રસ્તા પર ગાડી નો દરવાજો ખોલી રસ્તા પર થૂંકી રહેલા સુશિક્ષિત લાગતા યુવાનને નિહાળી રહ્યો હતો. તેણે કહ્યું "શું તમે પેલા યુવાનને તમારી સડક ખરાબ કરતાં જોયો? શું તેને આ ખરાબ આદત મોગલો કે બ્રિટિશરો શીખવી ગયાં છે?" 
       ભારતીય યુવાન છોભીલો પડી ગયો. તરત તેણે બીજી એક બાબત નોંધી. સામેની બાજુએ એક વાહન બિનધાસ્ત સિગ્નલ તોડી આગળ જતું રહ્યું. પાછળ બુમરાણ મચી રહી અને ટ્રાફિક વધુ ગૂંચવાયો. 
    તરત તેણે ફરી કહ્યું "જોયું સામે પેલા ગાડી વાળાએ કઈ રીતે સરેઆમ ટ્રાફિક નિયમો નું ઉલ્લંઘન કર્યું અને પાછળ ગૂંચવાડા ને વધુ જટિલ બનાવ્યો? શું ૩૦૦ વર્ષ પહેલાં બ્રિટિશ શાસન તેને આમ નિયમો અને કાયદા તોડતાં શીખવી ગયું? કે પછી તમે ગણાવી રહેલા વિનાશકારી પરિબળો તેને એમ કરવા પ્રેરી રહ્યાં છે, મજબુર કરી રહ્યાં છે?"
     ભારતીય યુવાનને કાપો તો લોહી ન નીકળે એવી તેની સ્થિતિ થઈ ગઈ. તે અવાચક બની જાપાનીઝ યુવાનને સાંભળી રહ્યો. તેણે કહ્યું "તમે લોકો પોતાના સિવાય બીજા બધાં પર દોષ નો ટોપલો ઢોળી દેવામાં માહેર છો. એ તમે લોકો જ છો જેનામાં જાહેરમાં કઈ રીતે વર્તવું તેની સુઝબૂઝ નથી, જેમને નિયમો - કાયદાઓ પ્રત્યે કોઈ આદર નથી, જેમને પોતાના પરિસર ની કોઈ કદર નથી પણ તમે બ્રિટિશરો થી માંડી મોગલો અને સત્તા વાળાઓ થી માંડી ભારત ને તોડવાનો દાવો તમે જેના પર કરો છો એ એજન્ટો સુધી નાં બધાં પર આરોપ લગાડવા માં શૂરા છો.તમને આઝાદી મળ્યાં ને કેટલાં વર્ષ થઈ ગયાં? ૭૦ થી વધુ? અમને જુઓ. 1945માં અમારાં હીરોશિમા, નાગાસાકી સહિત નો અમારો અડધા કરતાં વધુ દેશ સંપૂર્ણ રીતે નાશ પામ્યો. પણ તે બાદ ૨૦ જ વર્ષમાં અમારા માના દરેકે પોતાની જવાબદારી ઉપાડી લીધી અને વિકાસ સાધ્યો. અને અહીં ૭૦ વર્ષ બાદ પણ તમે લોકો બીજા પર આરોપો લગાવવા માં વ્યસ્ત છો જ્યારે વાંક તમારો પોતાનો છે."
 ભારતીય યુવાનને ચોટ લાગી. તેણે કાંઈ જ ખોટું કહ્યું નહોતું. પછી ની આખી સફર દરમ્યાન ભારતીય યુવાન એક પણ શબ્દ બોલી શક્યો નહીં. પણ મનન કરતાં તેને સ્પષ્ટ જણાયું કે :
આપણે ભારતીયોએ દોષા રોપણની દુર્વૃત્તિ માંથી બહાર આવવું પડશે.
આપણે સજ્જ થવું પડશે, શિસ્ત પાળતા શીખવું પડશે. 
રાષ્ટ્રને, નિયમો અને કાયદાઓને, આપણી આસપાસ નાં પરિસર ને આદર આપતાં શીખવું પડશે. તો જ આપણું રાષ્ટ્ર સાચા અર્થમાં વિકસીત થઈ શકશે. આ પરિવર્તન આપણા બધાં માં અંદર થી આવવું જોઇશે. 

(ઇન્ટરનેટ પરથી)

Sunday, November 19, 2017

મદદની સાંકળ

ગેરેજથી ઓવર ટાઈમ કરી થાકયો પાકયો તે સૂનસાન સડક પર ચાલીને ઘેર જઈ રહ્યો હતો ત્યાં તેણે એક આધેડ વયની મહિલા ને નિરાશ અને ભયભીત વદને તેની બંધ પડી ગયેલી ગાડીની બાજુમાં કોઈની મદદ ની રાહ જોતી ઉભેલી જોઈ. તેણે અતિ નમ્રતા થી પૂછ્યું કે શું તેને મદદ કરી શકે છે? તેના ચહેરા પરનાં સ્મિત છતાં મેલા ઘેલા કપડાં જોઈ નક્કી કરી શકી નહીં કે માણસ નો વિશ્વાસ કરવો કે નહીં. પણ છેલ્લા એક-બે  કલાક થી કોઈ તેની મદદ માટે રોકાતું નહોતું. તો ભૂખ્યાં, ગરીબ, અસુરક્ષિત જણાઈ રહેલાં અણજાણ માણસ પર વિશ્વાસ મુકવો જોઈએ?
    
તેને ખ્યાલ આવી ગયો કે મહિલા ગભરાઈ ગયેલી છે. તેણે ફરી બને એટલી સૌજન્યતા થી કહ્યું, "મારું નામ બ્રાયન એન્ડરસન છે.હું તમારી મદદ કરવા ઈચ્છું છું. બહાર ઠંડી છે, આપ ગાડી માં બેસો જ્યાં તમને થોડી હુંફ મળશે. " મહિલા પાસે અન્ય કોઈ વિકલ્પ હોઈ તેણે બ્રાયન ની મદદ સ્વીકારવા નું નક્કી કર્યું. બ્રાયને જમીન પર લંબાવી, ગાડીની નીચે જઈ જેક ક્યાં લગાડવો તે શોધી કાઢ્યું અને તે ગાડીનું પંક્ચર પડેલું ટાયર બદલવા લાગ્યો
   થોડી વાર માં તેણે ગાડી નું ટાયર બદલી નાખ્યું. જ્યારે તે ટાયર નાં છેલ્લાં કેટલાંક નટ-બોલ્ટ ફીટ કરી રહ્યો હતો ત્યારે મહિલાએ ગાડી ની બારી નો કાચ નીચે કરતાં બ્રાયન સાથે વાતચીત કરવા માંડી.
  
તેણે બ્રાયનને જણાવ્યું કે તે નજીકના પરા માં રહે છે અને રસ્તે પસાર થઈ રહી હતી અને તેની ગાડી નાં એક ટાયરમાં અચાનક પંક્ચર પડયું.
    
તેણે બ્રાયનનો પોતાની સામેથી મદદ કરવા બદલ અંત:કરણ પૂર્વક આભાર માન્યો. બ્રાયને સ્મિત આપ્યું અને ટાયર બદલવાનું કામ પૂરું કર્યું.મહિલા બ્રાયન ને પૂછ્યું કે તેણે કેટલા પૈસા ચૂકવવાના છે. તે મોં માગ્યા પૈસા ચૂકવવા તૈયાર હતી. જો બ્રાયને તેની વણમાગી મદદ કરી હોત તો આવી રાતે સૂનસાન માર્ગ પર જે જે અઘટિત, અમંગળ ઘટનાઓ ઘટી શકી હોત તેની કલ્પના માત્ર થી ધ્રુજારી છૂટતી હતી.
   
બ્રાયને પૈસા માટે મદદ કરી નહોતી. ભલે તે ગાડીઓ સમી કરવાનું કામ કરતો હતો પણ અત્યારે તેણે એક મુસીબતમાં ફસાયેલ મહિલાને મદદ કરવાનું સત્કર્મ કર્યું હતું આથી તેણે સજ્જનતાપૂર્વક પૈસા લેવાની ના પાડી અને મહિલા ને કહ્યું કે જો તેણે તેના સારા કામનું રૂણ ચૂકવવું હોય તો ભવિષ્યમાં ક્યારેક કોઈને મદદની જરૂર છે એમ જુએ તો તેણે ઘટના યાદ કરવી અને તે જરૂરીયાતમંદ વ્યક્તિને મદદ કરવી. અને આમ કરવાથી પોતાની મદદ નો બદલો પોતાને મળી રહેશે. સ્મિત સાથે તેણે મહિલા ને વિદાય આપી.
   
ગાડી અધ રસ્તે ખોટકાઈ જતાં મોડું થવાને લીધે મહિલા સમયસર ભોજન પણ લઈ શકી નહોતી અને તેને ભૂખ લાગી હતી. થોડે આગળ એક નાનકડી પણ સારી હોટલ દેખાઈ. ત્યાં તેણે કઈંક ખાવા માટે ગાડી રોકી. ગર્ભવતી એવી એક વેઈટ્રેસે તેનું ઉમળકાભેર સ્મિત સાથે સ્વાગત કર્યું. આખા દિવસ ની થાકેલી અને ગર્ભાવસ્થાના છેવટના દિવસો પસાર કરી રહી હોવા છતાં તેના ચહેરા પર જળવાઈ રહેલું સ્મિત મોહક અને ઉષ્મા ભર્યું હતું. તેનો અભિગમ હકારાત્મક હતો.
   
મહિલા ને વિચાર આવ્યો કે ગરીબાઈ અને અથાક પરિશ્રમ બાદ પણ કઈ રીતે કોઈ આટલું ઉષ્મા સભર અને મળતાવડું હોઈ શકે. તેને એક ક્ષણે બ્રાયન યાદ આવી ગયો.
ભોજન લઈ લીધા બાદ તેણે મોટી રકમની નોટ વેઇટ્રેસને આપી. વેઇટ્રેસ છુટ્ટા લેવા ગઈ પણ પાછી ફરી ત્યારે મહિલા જઈ ચૂકી હતી. જતા પહેલા તેણે પ્લેટ નીચે મૂકેલી હસ્તલિખિત ચબરખી પર વેઇટ્રેસ નું ધ્યાન ગયું અને તેણે ઉપાડી એમાં જે લખ્યું હતું તે વાંચવા માંડ્યું.
     
તેની આંખો ભરાઈ આવી. ચબરખી માં લખ્યું હતું 'તમારે મને કંઈ ચૂકવવાનું નથી. મને પણ આજે મદદ ની જરૂર હતી અને એક અજાણ વ્યક્તિ મારી મદદ કરી હતી. તમે પણ મદદ ની સાંકળ આગળ ધપાવી શકો છો.'
   
અને પ્લેટ ની નીચે બીજી નોટો ની થોકડી મૂકેલી હતી!
   
ઘેર પાછા ફર્યા બાદ પલંગ પર સૂતી વેળાએ વેઇટ્રેસ ઘટના વાગોળી રહી. મહિલા ને કઈ રીતે ખબર પડી હશે કે ગર્ભા વસ્થા નાં અંતિમ સમયે તેને અને તેના પતિને પૈસાની કેટલી તાતી જરૂર હતી.
     
તેને પોતાનો પતિ અંગે કેટલો ચિંતિત હતો વિશે પણ જાણ હતી. થોડાં સમય પહેલાં આવીને પલંગ પર સૂઈ ગયો હતો. તેણે પતિના કપાળે હળવું ચુંબન કરતાં કહ્યું, "હવે ચિંતા નું કોઈ કારણ નથી, મારા વ્હાલા બ્રાયન એન્ડરસન! "
એક જૂની કહેવત છે કે જે જાય છે તે ફરી પાછું આવે છે. અંગત જીવનમાં કે કામ ને સ્થળે તમે જે કંઇ આપો છો તે તમારી પાસે પાછું ફરે છે. જો તમે નકારાત્મકતા આપશો તો તમારી પાસે નકારાત્મકતા પાછી ફરશે, જો તમે કોઈનો વિશ્વાસ તોડશો તો કોઇ તમારો વિશ્વાસઘાત કરશે. જો તમે શ્રેષ્ઠ ની અપેક્ષા રાખતા હોવ તો શ્રેષ્ઠ આપો.
     
વિદ્વાન લોકો ને પ્રશ્નો પૂછો, શાણા માણસો સાથે વાતચીત કરો - દોસ્તી રાખો અને ગરીબો પ્રત્યે હમદર્દી.


(ઇન્ટરનેટ પરથી