Sunday, January 30, 2011

તિરાડવાળું માટલું

એક પાણી ઉંચકી લોકોને ત્યાં પહોંચાડવાવાળાની વાત છે. તે રોજ શ્રવણના કાવડ જેવા પોતાના સાધન વડે પોતાના ગ્રાહકોને ત્યાં પાણી પહોંચાડતો.આ સાધન એક લાકડી ધરાવતું હતું જેને બે છેડે પાણી ભરેલા બે ઘડા લટકાડેલા રહેતા.આ સાધનને પોતાના બન્ને ખભા પર ઉંચકી તે માણસ એક પછી એક પોતાના ગ્રાહકોને ત્યાં પાણી પહોંચાડતો.


એક વાર તેના એક માટલામાં તિરાડ પડી.તે બન્ને ઘડા પૂરેપૂરા ભરી ઘેરઘેર ફરતો ત્યારે આ તિરાડવાળું માટલું જલ્દી પૂરું થઈ જતું અને તે છેલ્લા ગ્રાહકના ઘેર પહોંચે ત્યાં સુધી પાણી ખલાસ થઈ જતું.

ઘણાં લાંબા સમય સુધી આ ક્રમ જળવાઈ રહ્યો.ભરે બે પૂરા માટલાં પાણી,પણ ગ્રાહકો સુધી પહોંચે દોઢ માટલાં જેટલું જ પાણી.આખું - તિરાડ વગરનું માટલું ગર્વથી ફુલાતું હતું કારણ તે પૂરેપૂરું પાણી પહોંચાડી શકતું જ્યારે તિરાડવાળા માટલાને પોતાની પૂરેપૂરું પાણી ન પહોંચડવાની નબળાઈને લીધે પોતાની જાત પર શરમ આવતી અને તે દુ:ખી દુ:ખી રહેતું.

અંતે પોતાનાથી વધુ સહન ન થતાં તિરાડવાળા માટલાએ પાણીવાળાને કહ્યું,"મને મારી જાત પર શરમ આવે છે અને હું તારી માફી માગવા ઇચ્છુ છું."

પાણીવાળાએ પૂછ્યું,"શા માટે?તને શેની શરમ આવે છે?"

તિરાડવાળા માટલાએ જવાબ આપ્યો,"છેલ્લા કેટલાંયે સમયથી હું તને મારા પૂરા ભાગમાંથી ફક્ત અડધું જ પાણી પહોંચાડી શકવા બદલ જવાબદાર છું.તું નદીમાંથી પાણી ભરી તારા ગ્રાહકોના ઘર સુધી જાય ત્યારે મારી બાજુનું અડધું પાણી મારામાં પડેલી તિરાડમાંથી ટપકી વહી જાય છે,ઢોળાઈ જાય છે.મારે કારણે તું તારી મહેનતનું પૂર્ણ પરિણામ પામી શક્તો નથી."

પાણીવાળાને તિરાડવાળા માટલાની વાત સાંભળી તેના પર દયા આવી અને તેણે કરૂણા પૂર્વક તેને કહ્યું,"તુ દુ:ખી થઈશ નહિં.તેં તારી બાજુએ પાણી ઢોળાવાને કારણે ઉગેલા સુંદર ફૂલછોડ જોયાં છે?"

અને ખરેખર ફરી એ માર્ગેથી પસાર થતી વખતે તિરાડવાળા માટલાએ નોંધ્યું કે માર્ગની તેની તરફની પૂરી બાજુ સૂરજની રોશનીમાં, મંદ મંદ વાઈ રહેલા પવન સાથે ઝૂલી રહેલાં રંગબેરંગી ફૂલોથી શોભી રહી હતી.આ જોઈ તિરાડવાળા માટલાનું મન હળવું થયું અને તેની વેદનાનો ભાર થોડો ઓછો થયો.પણ યાત્રાને અંતે પોતે ઢોળી નાંખેલા અડધા ભાગનાં પાણીની પ્રતીતિ થતાં તે ફરી દુખી થઈ ગયું.

પાણીવાળાએ કહ્યું,"તે એ જોયું કે સુંદર મજાના ફૂલો ફક્ત મારગની તારી બાજુ એ જ ઉગ્યાં છે? તિરાડ વગરના માટલા તરફની બાજુ જો. એ સાવ કોરી અને પુષ્પરહિત છે. હું તારી નબળાઈ - તારી તિરાડ વિષે જાણતો હતો. મેં જ તારી તરફના માર્ગે એ સુંદર ફૂલોના છોડ ઉગે એ માટે બી વેર્યા હતાં.તેં રોજ એમને પાણી પૂરું પાડ્યું છે.છેલ્લા કેટલાક સમયથી હું રોજ આ ફૂલો ચૂંટી મારા ગ્રાહકોને આપું છું જે તેમના ઘરોને શોભાવે છે અને આથી મારા ગ્રાહકો મારા પર ખૂબ ખુશ છે અને તેઓ મને આ બદલ વધારાના પૈસા પણ ચૂકવે છે જેથી મારી આવકમાં વધારો થયો છે.આ બધા નો શ્રેય તને જાય છે."

આપણાં દરેકમાં કોઈક ને કોઈક ખામી રહેલી છે.આમ આપણે બધાં તિરાડ વાળા માટલા જેવા છીએ.

પણ જો આપણે ચાહીશું તો ઇશ્વર આપણી નબળાઈઓરૂપી પુષ્પોથી પોતાનું ઘર શણગારશે.

ઈશ્વરના અર્થતંત્રમાં કંઈ જ નકામું જતું નથી.

તમારા દોષો કે નબળાઈઓથી ડરી ન જાઓ. તેમનો સ્વીકાર કરી તેને તમારા સૌંદર્યનું કારણ બનવા દો.

યાદ રાખો આપણી અસમર્થતા કે ખામીમાં જ આપણી તાકાત પણ છૂપાયેલી હોય છે.

('ઈન્ટરનેટ પરથી')

Sunday, January 23, 2011

ગુજરાત અને ગુજરાતી

હમણાં ઇન્ટરનેટ પર ગુજરાત અને ગુજરાતી ભાષા વિષે બે રસપ્રદ પદ્ય-ગદ્ય વાંચવામાં આવ્યા અને મને ગમ્યાં એ આજે અહિં રજૂ કર્યા છે.આશા છે તમને પણ ગમશે.


બૉસ, આ ગુજરાત છે !
અહીં પ્રેમ કેરો સાદ છે
પ્રભુજીનો પ્રસાદ છે
ને પ્રકૃતિનો વરસાદ છે !
બૉસ, આ ગુજરાત છે !
અહીં નર્મદાનાં નીર છે
માખણ અને પનીર છે
ને ઊજળું તકદીર છે !
યસ, આ ગુજરાત છે !
અહીં ગરબા-રાસ છે
વળી જ્ઞાનનો ઉજાસ છે
ને સોનેરી પરભાત છે
અલ્યા, આ ગુજરાત છે !
અહીં ભોજનમાં ખીર છે
સંસ્કારમાં ખમીર છે
ને પ્રજા શૂરવીર છે !
કેવું આ ગુજરાત છે !
અહીં વિકાસની વાત છે
સાધુઓની જમાત છે
ને સઘળી નાત-જાત છે
યાર, આ ગુજરાત છે !
અહીં પર્વોનો પ્રાસ છે
તીર્થો તણો પ્રવાસ છે
ને શૌર્યનો સહવાસ છે !
દોસ્ત, આ ગુજરાત છે !

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

ભાષાની ભેળપૂરી

અંગ્રેજી મને ગમે છે. ગુજરાતી મારું સારસર્વસ્વ છે.
ગુજરાતી મારી માતા છે. ગુજરાતી મારું ઘર છે. અંગ્રેજી મારી ઓફિસ છે.
ગુજરાતી મારું પ્રવેશદ્વાર છે. અંગ્રેજી મારી બારી છે. મુશ્કેલી એ છે કે
આપણે અંગ્રેજીને ગેટ વે ઓફ ઈન્ડીઆ બનાવી દીધી છે. પ્રત્યેક ભાષાને એનું
પોતાનું રૂપ અને માધુર્ય હોય છે.
પ્રત્યેક ભાષાને એની વિશિષ્ટતા અને એનું વ્યક્તિત્વ હોય છે. કોઈ ભાષા સારી કે
ખરાબ હોતી જ નથી. પ્રત્યેક ભાષાને એનું નાદસ્વરૂપ અને એનું અર્થસ્વરૂપ છે.
વાંધો અંગ્રેજી સામે નથી,
અંગ્રેજીના આક્રમણ સામે છે. અંગ્રેજો ગયા પછી આપણે
નવા પ્રકારની ગુલામી સ્વીકારી લીધી છે. આપણે અંગ્રેજીના મોહતાજ થઈ ગયા. માતાને
અને માતૃભાષાને લાત મારી.
ગુજરાતીઓ એમ માને છે કે અંગ્રેજી બોલવાથી વટ પડે,
સમાજમાં મોભો ગણાય. ખાંડવીના વાટા વળતા હોય એવી સ્ટાઈલમાં અંગ્રેજી આપણે ઝીંકીએ
છીએ, કોઈને આંજી નાખવાની વૃત્તિ હોય છે. પરિણામ એ આવે છે કે અંગ્રેજી સારું નથી
અને ગુજરાતી ખરાબ થતું જાય છે. એક પત્રકારે કહ્યું હતું એમ આપણે
અંગ્રેજી–ગુજરાતીની ભેળપૂરી કરીએ છીએ અને ‘ગુજરેજી’ નામની ભાષા ઉપજાવીએ છીએ.
મા–બાપ અભણ હોય છતાં પણ એમના છોકરાં અંગ્રેજીમાં બોલતા
હોય એનું ગૌરવ છે.
બકોરપટેલ દૂર થતા ગયા અને જેક એન્ડ જિલ આવતા ગયા. રામાયણની વાત પણ આ રીતે થવા
માંડી...રામા લીવ્ડ ઈન એ ફોરેસ્ટ. કૃષ્ણની વાત આ રીતે થાય છે. ક્રિષ્નાનો
રંગ તો ડાર્ક હતો. એને બટર બહુ ભાવે. ફ્રિજ ખોલબંધ કરે અને બટર લઈ લે.
બૉલથી રમ્યા જ કરે. એક દિવસ બૉલ રીવરમા પડ્યો. તે નાગની વાઈફે પછી બૉલને
અને લોર્ડ ક્રિષ્નાને બચાવી લીધા.........
અંગ્રેજી બોલવાનો આપણને મોહ
છે...આવડે કે ન આવડે તોય. એક
બહેન બદરીનાથ ગયા હતાં. મને કહે કે ત્યાં બહુ
ટેબ્લેટસ્ પડી. પછી ખબર પડી
કે એ ટ્રબલ્સને ટેબ્લેટસ્ કહેતાં હતાં. એક
બહેને એવું કહ્યું કે ગઈ નાઈટે પાર્ટી હતી. એટલે હૉલ ડે કિચનમાં હતી. એક વખતે મારે અમદાવાદ,
વિશ્વકોષના ઉદ્ ઘાટનમાં જવાનું હતું. એક ભાઈએ મને પૂછ્યું કે તમે શા
માટે જાઓ છો? મેં કહ્યું વિશ્વકોશ માટે, એમણે સામો સવાલ પૂછ્યો ‘એટલે!’ મેં કહ્યું
એન્સાઈક્લોપીડીઆ માટે. મને કહે કે આમ ‘ગુજરાતીમાં કહેતા હો તો. આપણે સ્ટુડન્ટસને
બદલે સ્ટુડન્ટસો કહીએ છીએ. બેંચિઝને બદલે બેંચો અને
લેડીઝને બદલે લેડીઝો કહીએ છીએ. અંગ્રેજી ઉપર ગુજરાતીનો ઢોળ ચઢાવીએ છીએ.
છોકરાનું છોકરાઓ, બાંકડાનું બાંકડાઓ એમ. આપણે ત્યાં માનવતા શબ્દ છે.
તો બધે જ ‘તા’ શબ્દ લગાડી દઈએ છીએ. આજે મને નર્વસતા બહુ લાગે છે.
કોન્વેન્ટ કલ્ચરમાં ભણતા છોકરાઓ આડેધડ બાફતા હોય છે.
ધરપકડને બદલે ધરપ–કડ કહેતા હોય છે.
કોન ગલી ગયો શ્યામ એવા ગીતમાં એ લોકો એમ સમજે છે કે કોણ ગળી ગયો શ્યામ?
ભાખરી સુક્કી છે એવી એક દિવસ વાત થઈ હતી અને સુક્કી અને સુખીનો ભેદ સમજાવ્યો
તોપણ એ છોકરાએ કહ્યું કે ભાખરી ઈઝ હેપી. એક જણે કહ્યું કે ઝંપલાવ્યું શબ્દ અંગ્રેજી લાગે છે,
કારણ કે જમ્પ પરથી આવ્યો છે. એક બહેને કહ્યું કે અંબામાતામાં માતા શું કામ? અંબા શબ્દમાં બા તો છે જ.
વાંક છોકરાઓનો નથી. વાંક આપણો જ છે. આપણે ત્યાં લાયન્સ
અને રોટરીમાં પણ બોલાતું અંગ્રેજી સાંભળ્યું છે. તમને દૂધે ધોઈને પૈસા પાછા આપીશ, એનું અંગ્રેજી સાભળ્યું હતું, આઈ શેલ વૉશ યોર મની ઈન મિલ્ક એન્ડ રિટર્ન યુ બેક. રિટર્ન હોય પછી બેકની જરૂર છે ખરી? કરુણા તો એ છે કે
ગુજરાતી શ્રોતા હોય તોપણ અંગ્રેજીમાં બોલાય છે.
ગુજરાતી ભાષાની ઉન્નતિની વાત હોય તો પણ અંગ્રેજી કહે છે,
ગુજરાતી લેગ્વેજ માટે વી મસ્ટ ડુ સમથીંગ. કેટલાક તૈયાર સિક્કાઓ છે જે સમજણ
અણસમજણથી વપરાતા હોય છે.
હાઉ ઈન્ટરેસ્ટિંગ, વન્ડરફુલ, ઓકે, રાઈટ, હાઉ નાઈસ. એક બહેનને કોઈકે કહ્યું કે
છગનબાપા મરી ગયા તો કહે હાઉ ઈન્ટરેસ્ટિંગ.
હું તો એટલું સમજું છું કે સંસ્કૃત મારું ભોંયતળિયું છે.
મહારાષ્ટ્રમાં રહું છુ અને મરાઠી મારી અગાશી છે. અંગ્રેજી
મારા ડ્રોઈંગરૂમની ભાષા છે અને ગુજરાતી મારા શયનખંડની ભાષા છે. ગુજરાતી મારી
ધરતી છે. માણસને ગૌરવ હોવું જોઈએ કે પોતે પોતાની માતૃભાષામાં વિચારે.
અને એનો ક્યારેય અનાદર ન કરે. ગરબોને ગારબો કહેવાથી આપણે
સ્માર્ટ લાગતા હોઈએ એવું માનવાને કારણ નથી. આપણી સ્થિતિ અત્યારે આવી છેઃ
અમે ચક્કરને સર્કલ મારશું રે લોલ
અમે સરકલને ચક્કર મારશું રે લોલ
અમે સદ્ધર ગુજરાતી અદ્ધર અંગ્રેજીમાં
મોટી મોટી વાતોને ફાડશું રે લોલ.
લેખકઃ સુરેશ દલાલ (ઝલક–વિશેષમાંથી સાભાર)
('ઈન્ટરનેટ પરથી')

Friday, January 21, 2011

પઠાણની રમૂજી વાર્તા

એક દિવસ એક બસ ડ્રાઈવર પોતાના નિત્યક્રમ મુજબ બસડેપોમાં આવ્યો અને ત્યાંથી તેણે પોતાની બસ નિયત સમયે ઉપાડી.થોડા ઘણાં સ્ટોપ્સ સુધી કેટલાક મુસાફરો ચઢ્યા અને કેટલાક ઉતર્યા.


પણ થોડા આગળ ગયા બાદ એક ચોક્કસ સ્ટોપ પર એક ઉંચો કદાવર પઠાણ આ બસમાં ચઢ્યો.તેની ઉંચાઈ છ ફૂટ ચાર ઇંચ જેટલી હશે અને શરીરનો બાંધો કોઈક મોટા પહેલવાનનો જ જોઈ લ્યો!તેણે બસમાં પ્રવેશી કંડક્ટર સામે ગુસ્સાભેર ત્રાડ પાડી કહ્યું,"પઠાણ ટિકિટ લેતો નથી..." અને તે પાછળની ખાલી બેઠક્ક પર જઈ બેસી ગયો.

કંડક્ટરે પઠાણ સાથે બોલાચાલી કરી નહિં પણ તેને પઠાણનું વર્તન જરા પણ ગમ્યું નહિં.બીજા દિવસે પણ આમ જ બન્યું.પઠાણ બસમાં ચડ્યો.તેણે રોફ બતાડી,પોતાના અંગબળનું પ્રદર્શન કર્યું,"પઠાણ ટિકિટ લેતો નથી..." એમ બોલી પાછળની ખાલી બેઠક પર આસન જમાવ્યું.અને ઘણાં દિવસો સુધી આ જ ઘટનાનું પુનરાવર્તન થયું.

હવે આ બસડ્રાઈવરથી સહન થયું નહિં.,બિચારા કંડક્ટરની આ દશા બસડ્રાઈવરથી જોવાઈ નહિં..તેણે થોડાં દિવસ તો ગમ ખાધો પણ પછી પઠાણને પાઠ ભણાવવાનું નક્કી કર્યું.હવે કદાવર પઠાણને પહોંચવું કઈ રીતે?બસડ્રાઈવરે જુડો-કરાટે-ફુંગફુ જેવા મારધાડની કળા શિખી લીધી અને દિવસ રાત મહેનત-કસરત કરી પઠાણ જેવું જ શરીર બનાવી લીધું.

બસડ્રાઈવર પોતાની આ સિદ્ધીથી ખૂબ ખુશ થયો અને હવે બીજા દિવસે તેણે પઠાણને પાઠ ભણાવવાનું નક્કી કર્યું.

પઠાણ તેના રોજના ક્રમ મુજબ આવ્યો અને બોલ્યો "પઠાણ ટિકિટ લેતો નથી..."

બસડ્રાઈવર જાણે આ જ ઘડીની રાહ જોતો હોય તેમ પોતાની બેઠક પરથી કૂદ્યો અને પઠાણની બોચી પકડી તેણે પૂછ્યું,"અને પઠાણ શા માટે ટિકીટ લેતો નથી?"

છોભીલા પડી જતાં, પઠાણે કહ્યું," કારણકે પઠાણ પાસે બસનો પાસ છે..!!!"

વાર્તાનો સાર : આ વાર્તા પરથી મેનેજમેન્ટનો એ પાઠ શીખવા મળે છે કે કોઈ પણ મુશ્કેલી કે સમસ્યાને દૂર કરવા ખૂબ મહેનત કરતા પહેલા ચકાસી લો કે તે મુશ્કેલી કે સમસ્યા ખરેખર અસ્તિત્વમાં છે કે નહિં!

('ઈન્ટરનેટ પરથી')

Saturday, January 8, 2011

ભારતીય સંસ્કૃતિ

ભારતીય સંસ્કૃતિ વિષે થોડીઘણી રસપ્રદ અને જાણવાલાયક માહિતી આજે 'ઇન્ટરનેટ કોર્નર' માં રજૂ કરી છે.

આપણા કુલ 4 વેદો છે.

1] ઋગવેદ 2] સામવેદ 3] અથર્વેદ 4] યજુર્વેદ

કુલ 6 શાસ્ત્ર છે.

1] વેદાંગ 2] સાંખ્ય 3] નિરૂક્ત 4] વ્યાકરણ 5] યોગ 6] છંદ

આપણી 7 નદી

1] ગંગા 2] યમુના 3] ગોદાવરી 4] સરસ્વતી 5] નર્મદા 6] સિંધુ 7]કાવેરી

આપણા 18 પુરાણ

1] ભાગવતપુરાણ 2] ગરૂડપુરાણ 3] હરિવંશપુરાણ 4] ભવિષ્યપુરાણ 5] લિંગપુરાણ 6] પદ્મપુરાણ


7] વિષ્ણુપુરાણ 8] વામનપુરાણ 9] કૂર્મપુરાણ 10] બ્રહ્માવતપુરાણ 11] મત્સ્યપુરાણ 12] સ્કંધપુરાણ

13] બ્રહ્માંડપુરાણ 14] નારદપુરાણ 15] કલ્કિપુરાણ 16] અગ્નિપુરાણ 17] શિવપુરાણ 18] વરાહપુરાણ


પંચામૃત

દૂધ, દહીં, ઘી, મધ, ખાંડ

પંચતત્વ

પૃથ્વી, જળ, વાયુ, આકાશ, અગ્નિ

ત્રણ ગુણ

સત્વ, રજ અને તમસ

ત્રણ દોષ

વાત, પિત્ત, કફ

ત્રણ લોક

આકાશ, મૃત્યુલોક, પાતાળ

સાત સાગર

ક્ષીરસાગર, દૂધસાગર, ધૃતસાગર, પથાનસાગર, મધુસાગર, મદિરાસાગર, લડુસાગર

સાત દ્વીપ

જમ્બુદ્વીપ, પલક્ષદ્વીપ, કુશદ્વીપ, પુષ્કરદ્વીપ, શંકરદ્વીપ, કાંચદ્વીપ, શાલમાલીદ્વીપ

ત્રણ દેવ

બ્રહ્મા, વિષ્ણુ, મહેશ

ત્રણ જીવ

જલચર, નભચર, થલચર

ત્રણ વાયુ

શીતલ, મંદ, સુગંધ

ચાર વર્ણ

બ્રાહ્મણ, ક્ષત્રિય, વૈશ્ય ક્ષુદ્ર

ચાર ફળ

ધર્મ, અર્થ, કામ અને મોક્ષ

ચાર શત્રુ

કામ, ક્રોધ, મોહ, લોભ

ચાર આશ્રમ

બ્રહ્મચર્ય, ગૃહસ્થ, વાનપ્રસ્થ, સંન્યાસ

અષ્ટધાતુ

સોનું, ચાંદી, તાબું, લોખંડ, સીસુ, કાંસુ, પિત્તળ, રાંગુ

પંચ ગવ્ય

ગાયનું દૂધ, દહી, ઘી,ગાયનું છાણ અને ગૌમૂત્ર

પંચદેવ

બ્રહ્મા, વિષ્ણુ, મહેશ, ગણેશ, સૂર્ય

ચૌદ રત્ન

અમૃત, ઐરાવત હાથી, કલ્પવૃક્ષ, કૌસ્તુભમણિ, ઉચ્ચૈશ્રવાઘોડો, પાંચજન્ય શંખ, ચન્દ્રમા, ધનુષ, કામધેનુ,

ધનવન્તરિ. રંભા અપ્સરા, લક્ષ્મીજી, વારુણી, વૃષ.

નવધા ભક્તિ

શ્રવણ, કીર્તન, સ્મરણ, પાદસેવન, અર્ચના, વંદના, મિત્ર, દાસ્ય, આત્મનિવેદન.

ચૌદભુવન

તલ, અતલ, વિતલ, સુતલ, સસાતલ, પાતાલ, ભુવલોક, ભુલૌકા, સ્વર્ગ, મૃત્યુલોક, યમલોક, વરૂણલોક,

સત્યલોક, બ્રહ્મલોક.

દેવાધિદેવ

મહાદેવ


('ઈન્ટરનેટ પરથી')

Saturday, January 1, 2011

ભાઈ બહેનની એક વાર્તા (ભાગ - ૨)

તેને મેં દૂરથી જ ઓળખી કાઢ્યો.એ મારો ભાઈ હતો.તેણે મેલાંઘેલાં કપડા પહેર્યા હતા અને તેનું આખું શરીર માટી તેમજ સિમેન્ટથી રગદોળાયેલું હતું.


મેં તેને પૂછ્યું,"તે કેમ તારી સાચી ઓળખ છૂપાવી ભઈલા?"

તેણે કહ્યું, "મારા દેદાર તો જો બેની.હું એમને કહી દેત કે હું તારો ભાઈ છું તો તેઓ તારા વિષે શું વિચારત?તેઓ તારા પર હસત."

હું ગળગળી થઈ ગઈ અને મારા ગળે ડૂમો બાઝી ગયો. મેં પ્રેમથી તેના શરીર પરની ધૂળ સાફ કરતા મેં કહ્યું,"મને કોઈની પરવા નથી.તું ગમે તેવા વેશ કે સ્થિતીમાં હોય પણ મારો વહાલો ભાઈ છે."

તેણે પોતાના ખિસ્સામાંથી સાચવીને એક બટરફ્લાય હેરક્લિપ કાઢી અને મને એ પહેરાવતા કહ્યુ : "શહેરમાં બધી છોકરીઓ આ પહેરે છે.એટલે હું તારા માટે પણ એક લઈ આવ્યો છું."

હું સ્નેહપૂર્વક તેને ભેટી પડી અને ખૂબ ખૂબ રડી.

એ વર્ષે મારો ભાઈ ૨૦ વર્ષનો હતો અને હું ૨3 વર્ષની.

હું પહેલી વાર મારા બોયફ્રેંડને ઘેર લઈ ગઈ ત્યારે મારા ઘરની બારીનો તૂટે ગયેલો કાચ સંધાઈ ગયો હતો. ઘર એકદમ ચોખ્ખુ ચણાક હતું. મારા બોયફ્રેંડ પર મારી તો સારી છાપ હતી જ, મારા ઘરની પણ ખૂબ સારી છાપ પડી.

તેના ગયા બાદ હું ખુશીથી ઝૂમી-નાચી ઉઠી.

મેં મારી મમ્મીને પણ ઉત્સાહભેર ગોળગોળ ફેરવી નાંખતા, તેનો આભાર માનતા કહ્યું,"મમ્મી તને ઘરની સાફસફાઈ માટે સારી એવી જહેમત ઉઠાવવી પડી હશે નહિં?"

મમ્મીએ જવાબ આપ્યો,"બેટી એનો યશ તો તારે ભાઈને આપવો પડશે. તેણે જલ્દી આવી જઈ ઘરની સાફસફાઈ કરી બારીનો કાચ પણ બદલી નાંખ્યો.એ કરવા જતા જ એના હાથમાં વાગી ગયું અને ઘણું લોહી પણ નીકળ્યું.તે એના આંગળા પર પાટો બાંધેલો ન જોયો?"

હું દોડીને ભાઈના રૂમમાં ગઈ.તે પાટો છોડી ઘા પર મલમ લગાવી રહ્યો હતો.તેના આંગળા પરના જખમ જોઈ મારા હ્રદયમાં શૂળ ભોંકાઈ.

મેં તેના હાથમાંથી મલમ ખેંચી લઈ તેના જખમ પર લગાડતા પૂછ્યું: "દુખે છે?"

તેણે જવાબ આપ્યો,"ના, મને નથી દુખતુ.હું જ્યારે બાંધકામની જગાએ કામ કરતો ત્યારે મારા પગે હાથે સતત કાંકરા વાગતા રહેતા.એ વખતે પણ મને દુખતુ નહોતું અને હું કામ અટક્યા વગર ચાલુ જ રાખતો અને...."

તેનું વાક્ય પૂરું પણ થયું નહોતું અને મારી આંખોમાંથી શ્રાવણ ભાદરવો વહી રહ્યાં.

ત્યારે મારો ભાઈ ૨૩ વર્ષનો હતો અને હું ૨૬ની.

મારા લગ્ન થયા બાદ મારે શહેરમાં રહેવાનું થયું.મારા પતિએ મારા મમ્મીપપ્પા અને ભાઈને અનેક વાર શહેરમાં આવી રહેવા જણાવ્યું પણ તેઓ એ માટે સંમત થયા નહિં.

તેઓ વિચારતા કે આટલા વર્ષો પહાડ પરના નાનકડા ગામમાં વિતાવ્યા બાદ હવે તેઓ શહેરી જીવનમાં ગોઠવાઈ નહિં શકે.

મારા ભાઈએ કહ્યું,"બહેન, તું તારા સાસુ સસરાની કાળજી રાખ,તેમને સુખ આપ.હું અહિં મમ્મીપપ્પાનું ધ્યાન રાખીશ.”

મારા પતિ એક ફેક્ટરીના ડિરેક્ટર બની ગયા.અમે ઇચ્છતા હતા કે મારો ભાઈ તેમાં મેનેજર તરીકે જોડાય અને દેખરેખનું - વ્યવસ્થાપન વગેરેનું કામકાજ સંભાળી લે.પણ મારા ભાઈએ મેનેજર તરીકે જોડાવાના પ્રસ્તાવને ઠૂકરાવી દીધો અને તે મરામતખાતામાં એક સામાન્ય કામદાર તરીકે જોડાયો.

એક દિવસ મારો ભાઈ સીડી પર ચડી એક વિજળીના તારનું સમારકામ કરી રહ્યો હતો અને અકસ્માતે તેને વિજળીનો જોરદાર આંચકો લાગ્યો.તેને તરત હોસ્પિટલ ખસેડવામાં આવ્યો.

હું અને મારા પતિ તરત તેને જોવા હોસ્પિટલ પહોંચી ગયા.તેના હાથેપગે બાંધેલ સફેદ પાટા જોઈ મેં રોતલ સ્વરે તેને પૂછ્યું,"તે મેનેજર તરીકે જોડાવાની શા માટે ના પાડી? એક મેનેજરે આવા જોખમી કામો કરવા પડતા નથી. કેટલો ભયંકર અકસ્માત થયો તારી સાથે. તે શા માટે અમારી વાત ન સાંભળી?"

તેણે ચહેરા પર ગંભીર ભાવ સાથે સ્પષ્ટ કર્યું,"તું મારા જીજાજીનો વિચાર કર બેની.તેઓ હમણાં જ ડિરેક્ટર બન્યા છે અને હું રહ્યો શાળા સુધીનું જ શિક્ષણ પામેલો ગામડે રહેતો માણસ.જો હું સીધો મેનેજર તરીકે જોડાત તો કેવી અફવાઓ ફેલાત?"

મારા પતિની આંખો આ સાંભળી ભીની બની.

મેં કહ્યું,"પણ તું ઉચ્ચ અભ્યાસથી વંચિત રહ્યો પણ મારે લીધે."

"વિતી ગયેલા સમયની વાત શીદને કરવી?" મારા ભાઈએ મારો હાથ દાબતા કહ્યું.

એ વર્ષે મારો ભાઈ ૨૬ વર્ષનો હતો અને હું ૨૯ વર્ષની.

૩૦ વર્ષની વયે મારા ભાઈના લગ્ન ગામની એક સીધી સાદી ખેડૂત કન્યા સાથે થયા.લગ્ન સમયે પંડિતજીએ તેને પૂછ્યું, "તમે તમારા જીવનમાં કોને સૌથી વધુ માન આપો છો અને ચાહો છો?"

મારા ભાઈએ એક ક્ષણનોયે વિચાર કર્યા વિના જવાબ આપ્યો: "મારી બહેનને"

અને પછી તેણે એક એવી વાત કરી જે મને બરાબર યાદ પણ નહોતી.

"જ્યારે હું પ્રાથમિક શાળામાં હતો ત્યારે અમારી શાળા ઘરથી ખૂબ દૂર હતી.દરરોજ હું અને મારી બેન બે કલાક ચાલીને શાળાએ જતા અને પાછું એટલું જ ચાલી ઘેર આવતા.કાતિલ ઠંડી ના દિવસોમાં અમારે ફરજિયાત હાથે પગે મોજા પહેરવા પડતા.એક દિવસ મારાથી મારું હાથનું એક મોજુ ખોવાઈ ગયું.મારી બેને પળવાર માટે પણ વિચાર કર્યા વગર મને પોતાનું એક મોજુ આપી દીધું.તેણે ફક્ત એક જ મોજુ પહેરી કેટલાયે દિવસો સુધી ચલાવ્યું.એક દિવસ તો ઠંડી એટલી વધુ હતી કે મારી બેનનો એક હાથ મોજા વગર જાણે સુન્ન બની ગયો અને તે એટલો ધ્રૂજતો હતો કે મારી બેન તે હાથે કંઈ વસ્તુ પણ ઉપાડી શકતી નહોતી. આ દ્રશ્ય જોઈ, એ દિવસથી જ મેં નિર્ધાર કર્યો કે હું જ્યાં સુધી જીવીશ ત્યાં સુધી મારી બેનનું ધ્યાન રાખીશ અને તેને કોઈ વાતનું દુખ નહિં પડવા દઉં."

લગ્નનો સભાગૃહ તાળીઓના ગડગડાટથી ગાજી ઉઠ્યો.હાજર એવા બધા મહેમાનોનું ધ્યાન મારા પર ગયું.

હું તો સ્તબ્ધ થઈ ગઈ અને મારા મોઢામાંથી શબ્દો જ નિકળતા નહોતા.મેં ગળુ ખંખેર્યું અને કહ્યું,"મારા આખા જીવનમાં મારે જો કોઈ એક વ્યક્તિનો આભાર માનવાનો હોય તો તે મારો ભાઈ છે."
અને આ શુભ પ્રસંગે બધા અતિથીઓની હાજરીમાં મારી આંખોમાંથી અશ્રુઓની પવિત્ર ધારા વહી રહી, ફરી એક વાર.


તમે જેને પ્રેમ કરતા હોવ અને જેની પરવા કરતા હોવ તેને તમારા જીવનના એકે એક દિવસ ભરપૂર પ્રેમ આપો.તમે તેમના માટે નાનું એવું કંઈક કરશો એ પણ તેમના માટે તો ખૂબ મહત્વનું અને વિશિષ્ટ બની રહેશે.


તમારો દિવસ અને આખું વર્ષ સારા જાય એવી શુભેચ્છા!

આ વાર્તામાંથી જરા સરખી પણ પ્રેરણા મળી હોય કે એ તમને થોડી ઘણી પણ સ્પર્શી હોય તો તે તમારા પ્રિયજનોને વંચાવો.

(સંપૂર્ણ)

('ઈન્ટરનેટ પરથી')